Erik Kopp, voorzitter van ‘Stichting Behoud Lockheed Orion 302’, praat u bij.
In de wandelgangen van (oud) MLDers gaat het verhaal rond. ‘Ze’ zijn bezig de Orion terug te halen naar Nederland. Wie is ‘ze’, wanneer, hoe, waar komt ie te staan, vliegt-ie nog? Veel vragen, maar vooral heel veel enthousiaste reacties. Op de jaarlijkse bijeenkomst van de TRAKA in maart heeft Anne van Dijk, de voormalig voorzitter, er kort iets over gezegd. Ook op sociale media en in sommige luchtvaartbladen is erover te lezen. Maar wat is het verhaal en hoe is de laatste stand van zaken? Laat ik vooropstellen dat ik erg blij ben met de enthousiaste reacties. Die geven onze ‘Stichting Behoud Lockheed Orion 302’ de nodige steun en motivatie om de kar te trekken.
De Duitse Orion P-3C 60+02, onze voormalige P-3C 302, staat sinds 2018 op vliegbasis Manching in Duitsland. Het vliegtuig is niet meer luchtwaardig, is gekannibaliseerd om de andere Duitse Orions operationeel te houden en stond tot voor kort op de nominatie gesloopt te worden. Twee Orion-onderhoudsmonteurs, Marco Kleinjan en Rob van Leeuwen, kwamen twee jaar geleden met het briljante plan om het vliegtuig ter plekke te inspecteren met het achterliggende idee om het te restaureren en daarna over te dragen aan het Nationaal Militair Museum (NMM) te Soesterberg. Ze kwamen vol enthousiasme terug. Wat zou het geweldig zijn een gerestaureerde voormalig Nederlandse Orion toe te voegen aan de collectie MLD-vliegtuigen die het NMM nu al heeft.
Na hun relaas stapte ik aan boord en zijn we het project gaan uitwerken.
Op hoofdlijnen moest er in de aanloopfase al veel gebeuren. De Duitsers hebben op ons verzoek de status van het vliegtuig gewijzigd van sloop naar museaal. En is er een voorlopig koopcontract opgesteld. Tegelijkertijd startte de aanvraagprocedure richting de Amerikaanse Department of State om het toestel te mogen overdragen van Duitsland naar Nederland. Het NMM moest worden overtuigd van het plan. Gezocht werd naar de medewerking van Defensie. Ook ontstond een zoektocht bij de Orion-gebruikers wereldwijd naar onderdelen. En zonder een gedegen businessplan met een tijdspad van alle activiteiten en onderbouwde financiële paragraaf zou het sowieso niet lukken.
Waar staat het project nu, in augustus 2025?
De ‘Stichting Behoud Lockheed Orion 302’ bestaat sinds 2024 en heeft een ANBI-status. Deze website biedt naast interessante rapportages veel informatie, zoals de reden waarom we dit project zijn gestart, een businessplan, het fluïde tijdschema en een financieel plan.
Het NMM is erg enthousiast en heeft een grote financiële donatie toegezegd. Ook het Karel Doorman Fonds is enthousiast en stelt een mooi bedrag in het vooruitzicht. Zeer positief is de donatie vanuit de longroom MVKK, gedaan door de groepsoudste van de MLD, KTZ van Mourik.
In augustus vorig jaar heeft Rob van Leeuwen in Nieuw-Zeeland bij de New Zealand Defence Force (NZDF) een groot aantal onderdelen om niet losgepeuterd en veilig gesteld. Die liggen deels opgeslagen in de zogenaamde ‘Dutch corner’; de rest is nog gemonteerd op de buiten dienst gestelde vloot P-3K2 Orions. Ook hebben we alle transportsteunen, speciaal door Airbus New Zealand ontwikkeld voor wegtransport van een Orion, gedoneerd gekregen van de NZDF. Het plan is om eind oktober dit jaar een team naar NZ te sturen om de resterende onderdelen te demonteren en het geheel klaar te maken voor zeetransport.
We missen nog wel motoren (gondels) en propellers, kennelijk gewilde items in een markt van de nog resterende Orion operators. Via ons netwerk in Portugal en Spanje onderzoeken we de mogelijkheden aldaar, maar dat levert tot nu toe weinig op. Meer kans maken we via de marine-attaché KTZ Looman in de VS op het verkrijgen van essentiële ‘missing spareparts’. Hij heeft goed contact in de VS met de manager afstoting van de Amerikaanse Orion-vloot.
De Duitsers zijn bezig met het verkrijgen van toestemming van de VS. Daarnaast zijn we nog in onderhandeling over het opbouwen van het interieur naar update II.5 configuratie. Het vliegtuig is nu voor een belangrijk deel leeg, en het zou mooi zijn als we enigszins de ‘look and feel’ van vroeger terugkrijgen toen we er operationeel mee vlogen.
Er is nog een belangrijke hobbel te nemen, die cruciaal is voor het slagen van het project. Het restaureren van de vliegtuigromp en vele losse componenten (schuren, plaatwerken, spuiten) moet in een geconditioneerde ruimte plaatsvinden en onder toezicht van gekwalificeerd personeel. Na onderzoek komen we tot de conclusie dat de beste locatie voor het restaureren van het exterieur de vliegbasis Gilze-Rijen is. Begrijpelijk dat de leiding van CLRS daaraan strikte voorwaarden stelt. Ondanks bemiddeling van MLD groepsoudste KTZ Maurice van Mourik in het overleg met CLRS, kregen we twee weken geleden een minder goed bericht. Door een tekort aan toezichthoudend personeel kunnen we volgend voorjaar niet terecht op Gilze Rijen. We vragen nu door tussenkomst van CZSK, admiraal Tas of de vliegtuigromp en overige containers tijdelijk gestald kunnen worden op Gilze Rijen of defensie complex Dongen. Om vervolgens te wachten op betere tijden voor wat betreft beschikbaarheid van personeel. Dat kan dus zomaar één tot twee jaar kunnen duren.
Krijgen we daarvoor geen toestemming, dan zouden we commercieel moeten gaan. Dat is voor ons met een beperkt budget wel een groot risico. De meest haalbare commerciële optie is het opleider ACRATS op Woensdrecht. Het personeel van ACRATS is nauw verbonden met de opleidingen tot plaatwerker e.d. voor personeel van het CLRS en luchtvaart-onderhoudsbedrijven. Op een verlaten parkeerplaats zou dan een grote tent worden gebouwd waarin de restauratie kan plaatsvinden. Het behoeft geen betoog dat dit een kostbare aangelegenheid wordt.
Deze optie is onlangs besproken met de directeur van het NMM, dhr. van Beers. Voor het verder uitwerken van deze optie is afgesproken dat de huidige businesscase en de bijbehorende begroting daarop worden aangepast. Pas dan volgt een besluit of en hoe we verder gaan. Tot er zekerheid is over de tijdelijk parkeeroptie op Gilze Rijen of Dongen, of de commerciële optie op Woensdrecht en dus hoe we verder gaan, staat de crowdfunding in de parkeerstand.
Twee jaar geleden stapte ik in het project. Eigenlijk zonder al te veel voorkennis, maar wel met een missie en een droom. We hebben onderweg al twee keer op het punt gestaan de stekker eruit te trekken. Toch vinden we steeds weer nieuwe aanknopingspunten en kansen. Het blijft een enorme uitdaging, die je aanzet tot het vinden van oplossingen.
Deze Orion is niet volledig en mist veel externe onderdelen. Bovendien ontbreekt het interieur vrijwel volledig. Met het restaureren ervan is een lange weg te gaan. Toch is dit een eenmalige unieke kans. Omdat deze voormalig Nederlandse Orion, met haar eigen geschiedenis die vanaf vlieguur nul bekend is, onlosmakelijk verbonden is met de MLD en daarmee met onze nationale militaire (luchtvaart) geschiedenis. Deze Orion past naadloos in de reeks van MLD-vliegtuigen die het NMM nu al in het bezit heeft. Hoe geweldig zou het zijn als het lukt!
Erik Kopp
Voorzitter ‘Stichting Behoud Lockheed Orion 302’
E-mail: voorzitter@orion302.nl
PS: Er is een vacature voor penningmeester. Wie meldt zich?
